Noorderbos; Vogeltelling 21-07-2015

Dit broedseizoen, de eerste keer Knobbelzwanen met jongen in het Noorderbos.

Ad Kolen.

Dinsdag 21 juli 2015, 07.40 u. - 10.45 u.

Wisselende lichte bewolking, meest zonnig matige wind, 16-20°C.

Vogeltelling in het Noorderbos bij Tilburg Noord door Ad Kolen.

Canadese ganzen worden voortaan regelmatig gezien op de Noorderplas.

WAARGENOMEN VOGELS:

Fuut (Podiceps cristatus)                                    1

Aalscholver (Phalacrocorax carbo)                    1

Blauwe reiger (Ardea cinerea)                           1

Knobbelzwaan (Cygnus olor)                             4

Soepgans (Anser anser forma domestica)        1

Grote Canadese gans (Branta canadensis)      7

Nijlgans (Alopochen aegyptiaca                         2

Wilde eend (Anas platyrhynchos)                     17

Buizerd (Buteo buteo)                                         1

Waterhoen (Gallinula chloropus)                         3&1j

Meerkoet (Fulica atra)                                       11

Kokmeeuw (Chroicocephalus ridibundus)          6         

Holenduif (Columba oenas)                                3

Houtduif (Columba  palumbus)                         1&2z   

Gierzwaluw (Apus apus)                                    1

IJsvogel (Alcedo atthis)                                      1

Groene specht (Picus viridis)                             1

Grote bonte specht (Dendrocopos major)         2          

Boerenzwaluw (Hirundo rustica)                        6         

Winterkoning (Troglodytes troglodytes)           11z      

Merel (Turdus merula)                                        8&4z      

Zanglijster (Turdus philomelos)                          1z

Kleine karekiet (Acrocephalus scirpaceus)        3z       

Grasmus (Sylvia communis)                              4r

Zwartkop (Sylvia atricapilla)                             12z

Tjiftjaf (Phylloscopus collybita)                           6z

Fitis (Phylloscopus trochilus)                             1z

Pimpelmees (Parus caeruleus)                          2

Koolmees (Parus major)                                     3&1z

Boomkruiper (Certhia brachydactyla)                 2r        

Gaai (Garrulus glandarius)                                 1

Kauw (Corvus monedula)                                   2

Zwarte kraai (Corvus corone)                             4 

Vink (Fringilla coelebs)                                       2&5z 

Groenling (Chloris chloris)                                  2

Aantal vogels                                                  157

Aantal vogelsoorten                                          35

Konijn (Oryctolagus cuniculus)                           1                     

Een Gierzwaluw vliegt laag over het water van de Noorderplas om wat te drinken. De vogel is alleen en is even later weer verdwenen.

Snel warmt het op en komen verschillende soorten vlinders te voorschijn; atalanta, groot koolwitje, bruin zandoogje, distelvlinder en wel 5 landkaartjes, de 2^e generatie, de donkere zomergeneratie, zie foto.

Quirijnstokpark; Vogeltelling 21-07-2015

Ad Kolen

Dinsdag 21 juli 2015, 06.35 u. - 07.25 u.

Lichte wisselende bewolking met af en toe zicht op de opkomende zon, 14-16°C. matige wind.

Vogeltelling in het Quirijnstokpark in Tilburg Noord door Ad Kolen.

WAARGENOMEN VOGELS:

Tamme eend (Anas platyrhynchos forma domestica)    26

Buizerd (Buteo buteo)                                                    1

Kokmeeuw (Chroicocephalus ridibundus)                      3        

Houtduif (Columba  palumbus)                                       2&7z 

Gierzwaluw (Apus apus)                                                3

Grote bonte specht (Dendrocopos major)                     2      

Winterkoning (Troglodytes troglodytes)                         7z        

Roodborst (Erithacus rubecula)                                    1z

Merel (Turdus merula)                                                   11      

Zanglijster (Turdus philomelos)                                      1z

Zwartkop (Sylvia atricapilla)                                           1z

Tjiftjaf (Phylloscopus collybita)                                       1z 

Pimpelmees (Parus caeruleus)                                       2

Koolmees (Parus major)                                                 3&4j

Boomklever (Sitta europaea)                                          2

Boomkruiper (Certhia brachydactyla)                            1        

Gaai (Garrulus glandarius)                                            1

Ekster (Pica pica)                                                           4

Zwarte kraai (Corvus corone)                                        2&4j

Vink (Fringilla coelebs)                                                  3z 

Aantal vogels                                                                 92

Aantal vogelsoorten                                                       20

Konijn (Oryctolagus cuniculus)                                     18

Jonge Zwarte kraaien, vliegen gezamenlijk van boom naar boom. Opvallend is dat alle 4 een kleurafwijking hebben in de vleugels. Brede banen die afwijken van de gebruikelijke zwarte kleur, ze zijn meer grijs!

Een Buizerd vliegt op van de bodem van een bosplantsoen in de zuidoost hoek. Eerder al, aan het begin van de telling, de roep van een Buizerd gehoord. Het is dus niet uitgesloten dat het om het zelfde exemplaar gaat!



Reacties naar adkolen@kpnmail.nl

De kudde edelherten in de hertenweide; 1 bok, 5 hindes en 5 jonge van dit jaar!

Dongevallei; Vogeltelling 20-07-2015

Plaatselijk komt het Jakobskruiskruid massaal voor. Hier is ook de lage waterstand zichtbaar! Gewoonlijk wordt het waterpeil door stuwen en pompen zo geregeld dat van weinig wateraanvoer zelden iets te zien is! 

Ad Kolen

Maandag juli 2015, 07.04 u. - 10.15 u.

Aanvankelijk helder en zonnig, in de 2e helft van de telling neemt de bewolking toe en aan het einde valt er wat lichte regen.

Vogeltelling in de Dongevallei Reeshof Tilburg door Ad Kolen.

WAARGENOMEN VOGELS:

Fuut (Podiceps cristatus)                                               1&2j

Aalscholver (Phalacrocorax carbo)                                1

Blauwe reiger (Ardea cinerea)                                        2 

Knobbelzwaan (Cygnus olor)                                          3

Soepgans (Anser anser forma domestica)                   47

Grote Canadese gans (Branta canadensis)                 73

Nijlgans (Alopochen aegyptiaca                                     1 

Krakeend (Anas strepera)                                               2

Wilde eend (Anas platyrhynchos)                                 35

Soepeend (Anas platyrhynchos forma domestica)         5&6j

Kuifeend (Aythya fuligula)                                                6

Waterhoen (Gallinula chloropus)                                     8 

Meerkoet (Fulica atra)                                                      9&1j

Scholekster (Haematopus ostralegus)                            1                     

Kievit (Vanellus vanellus)                                                 28       

Kokmeeuw (Chroicocephalus ridibundus)                      15       

Kleine mantelmeeuw (Larus fuscus)                               2                     

Visdief (Sterna hirundo)                                                   2         

Houtduif (Columba  palumbus)                                        8&1z

Turkse tortel (Streptopelia decaocto)                               3                     

Oeverzwaluw (Riparia riparia)                                        16 

Huiszwaluw (Delichon urbicum)                                       2

Winterkoning (Troglodytes troglodytes)                           1         

Merel (Turdus merula)                                                      3&1z        

Zwartkop (Sylvia atricapilla)                                             1z 

Tjiftjaf (Phylloscopus collybita)                                         3z 

Fitis (Phylloscopus trochilus)                                           1z

Pimpelmees (Parus caeruleus)                                       1&1z&6j

Koolmees (Parus major)                                                   6&1z 

Ekster (Pica pica)                                                           13 

Kauw (Corvus monedula)                                              12

Roek (Corvus frugilegus)                                                 3

Zwarte kraai (Corvus corone)                                          4

Vink (Fringilla coelebs)                                                    2z  

Putter (Carduelis carduelis)                                             2

Waargenomen vogels                                                 341

Waargenomen vogelsoorten                                        35       

Roeken:

Tientallen Roeken vliegen over de Dongevallei op en neer. Ze pendelen van de broedkolonie in het nabij gelegen Reeshofpark naar het buitengebied. Op de terugweg naar de kolonie zijn de kroppen zichtbaar gevuld. Blijkbaar zijn er nog jongen in de kolonie die gevoederd worden.

Rupsen van de Sint Jacobsvlinder op de waardplant, Jacobskruiskruid.

Jacobskruiskruid:

De gele bloemen van het Jacobskruiskruid vallen van verre op. Plaatselijk groeien ze massaal. Dichterbij vallen de vele insecten op die er verblijven. Meerdere soorten hommels, soldaatjes, vliegen en ook de rupsen van de Sint Jacobsvlinder gezien. De felle gele met zwarte tekeningen van de rupsen moet vogels afschrikken ze op te eten. Meerdere malen vliegen de Oeverzwaluwen laag over de stukken met veel Jacobskruiskruid. Zij hebben ook interesse in de vele insecten die de bloemen aantrekken.

Oeverzwaluw(Riparia riparia) voor de broedwand.

Oeverzwaluwen:

Er vliegen Oeverzwaluwen in en uit enkele gaten van de stenen broedwand. De activiteiten zijn duidelijk terug gelopen in vergelijking met enkele weken geleden. Van dichtbij is te zien dat van meerdere nesten de jongen zijn uitgevlogen. Aan de rand van opening verblijvende kleine insecten (vogelluizen), die geven aan dat hun logieshouders zijn gevlogen.

Vogelluizen voor een nestgang, hun voedselbron is gevlogen!

Aan de hand van 3 telsessies werd op 9 juni vastgesteld dat tenminste 60 paren Oeverzwaluwen een serieuze poging ondernamen jongen op de wereld te zetten. Er werd naast het invliegen ook gecontroleerd of de nestgangen diep genoeg uitgegraven werden. Aan sommige nestgangen was ooit begonnen maar werden niet in gebruik genomen! Het broedsucces was op laatste teldag al goed te zien. In de openingen van in totaal 12 nestgangen zaten meerdere jongen Oeverzwaluwen, wachtende op voedsel, bedelend. Van 2 nesten waren de jongen al vliegvlug.

Als de jongen zijn uitgekomen krijgen beide ouders het erg druk!

Aalscholver:

Langs een van de smalle zijarmen lopende komt plots, vrij dichtbij, een Aalscholver boven water.  Vrij snel weet de vogel zich uit het water de lucht in te verheffen.

Zang:

Na het broedseizoen neemt de zang van veel vogelsoorten af om er uiteindelijk helemaal mee te stoppen. De meeste vogelsoorten doen dat althans. Een aantal soorten zingt al minder halverwege het broedseizoen. Het is nu al aardig stil geworden. Aan het begin van de dag laat een aantal soorten zich nog wel even horen. Vanmorgen lieten Koolmees, Pimpelmees, Fitis, Tjiftjaf, Vink, Houtduif, Zwartkop en Merel nog kort even hun liedje horen.

Visdiefjes:

Boven het meest noordelijk teldeel roept Visdiefje. De vogel doet pogingen, door duikvluchten het water in, een visje te verschalken. Even later verschijnt een 2e exemplaar. Niet gezien dat is iets vingen. Later zitten zo op het houten pad wat hier over het water is aangelegd.

Foeragerend Visdiefje(Sterna hirundo) boven de Dongevallei.

Vlinders:

Ondanks het verdwijnen van de zon achter de wolken wordt het toch wel warmer en verschijnen wat vlinders; een ’groot kool witje’ en een ’kleine vos’ kunnen onderscheiden.

Mail voor vragen en reacties: adkolen@kpnmail.nl

Schotse Hooglanders zijn verzot op water , nu staat er ook weer een in water, terwijl het niet eens zo warm is!

Quirijnstokpark; Broedvogels 2015

Ad Kolen

Het broedseizoen van dit jaar zit er voor de meeste Nederlandse broedvogels al op. Veel vogels hebben hun broedgebied verlaten. Sommige zijn zich zelfs al weer in de richting van het zuiden aan het verplaatsen. Andere vogels, zoals de meeste duiven en sommige zwaluwsoorten gaan nog even door.

Na half juli wordt gewoonlijk de balans opgemaakt om de resultaten van het voorbije broedseizoen te bepalen. De cijfers van de SOVON BMP tellingen zijn op een rij gezet, de territoria bepaald en de resultaten via de betreffende site (www.sovon.nl) ingevoerd. De tellingen gaan echter gewoon door. Tweemaal per maand loop ik een vaste ronde door het park om alle vogels en hun gedragingen vast te leggen. Ook buiten het broedseizoen zijn er interessante dingen te zien!

Eksternest in aanbouw, juist voor de bladeren aan de bomen komen en het geheel nagenoeg onzichtbaar maakt!

De vogels tellen en inventariseren op een gestandaardiseerde wijze (24 tellingen per jaar, in het broedseizoen volgens de sovon normen) gebeurd sinds 2001 in het Quirijnstokpark in Tilburg Noord. Niet alle jaren werd het onderzoek uitgevoerd, wel in 2001, 2003, 2007, 2008, 2009, 2012, 2013, 2014 en 2015.

Dit jaar werden totaal 83 territoria vastgesteld. Een territorium staat voor een broedpaar. Het wel of niet slagen, het resultaat van de broedpoging bepalen is niet het streven van deze wijze van inventariseren. Hoewel gevonden broedresultaten (broedcodes) in het onderzoek worden meegenomen is het bepalen van de meeste territoria afhankelijk van  datumgrenzen, territorium indicerende waarnemingen, fusieafstanden en o.a. het aantal geldige bezoeken.

De aantallen territoria bepaald in het Quirijnstokpark voor 2015:

Waterhoen                              1

Meerkoet                                1

Holenduif                                3

Houtduif                                15

Groene specht                         1

Grote bonte specht                  2

Winterkoning                         10

Heggenmus                             1

Roodborst                                5

Merel                                       5

Zanglijster                                2

Zwartkop                                 6

Tjiftjaf                                      8

Pimpelmees                            1

Koolmees                                8

Boomklever                             2

Boomkruiper                           2

Gaai                                        1

Ekster                                     3

Zwarte kraai                            2

Vink                                        4

In de 9 inventarisatiejaren werden van 33 vogelsoorten een of meerdere territoria vastgesteld. In 2015 waren dat er  21, het gemiddelde ligt iets boven 22. Het totaal aantal territoria was dit jaar 83 tegen een gemiddelde van 77. De hogere aantallen dit jaar werden veroorzaakt door het pieken van 2 soorten. Met name van de Houtduiven (15) en de Winterkoningen (10) werden hoge aantallen bepaald tegenover de meest voorgaande jaren. Ook Zwartkop, Tjiftjaf en Koolmees scoorde hoger dan in de meest voorgaande jaren. Daar tegen vielen de aantallen van  Heggenmus, Merel, Pimpelmees en Vink lager uit.

Het aantal van 13 vogelsoorten kan tot de vaste broedvogels van het gebied gerekend worden. Tijdens alle 9 voorgaande inventarisaties konden territoria vastgesteld worden van Waterhoen, Houtduif, Winterkoning, Heggenmus, Roodborst, Merel, Zwartkop, Tjiftjaf, Pimpelmees, Koolmees, Ekster, Zwarte kraai en Vink.

Boomklever bij nestopening

Van 9 soorten; Tamme eend, Holenduif, Groene specht, Grote bonte specht, Zanglijster, Staartmees, Boomklever, Boomkruiper en Gaai kan men zeggen dat ze vrij regelmatig, tenminste 5 keer broedde in het Quirijnstokpark.

Tot de incidentele broedvogels (1 of 2 keer) behoren Kleine bonte specht, Kleine karekiet, Spotvogel en Matkop.

Nijlgans, Scholekster, Turkse tortel en Spreeuw werden in 2015 wel gezien binnen de data van het broedseizoen maar voldoende gegevens voor het vaststellen van een territorium konden niet vastgesteld worden. Van 2 broedsels werden dit jaar jongen in een nestholte gehoord en/of gezien; Grote bonte specht en Boomklever. Verder werden jonge Eksters en  Zwarte kraaien gezien in het park. De meeste territoria werden echter vastgesteld door territorium indicerende waarnemingen, met name de zang, een of meerder keren naar gelang de eisen.

Vragen of opmerkingen over dit artikel naar adkolen@kpnmail.nl

Waar gehakt wordt vallen spaanders!

Quirijnstokpark; Vogels 2014

Een opname uit 1978 van het nog prille Quirijnstokpark en de vijver.

Ad Kolen.

Het Quirijnstokpark in Tilburg Noord werd vrij snel aangelegd, in 2 jaar tijd. In de zomer van 1975  was het al klaar om in gebruik te nemen. Sinds 1978 woon ik in de buurt van het park en wandel er regelmatig. Vanaf 1987 wordt er door mij de vogelstand bijgehouden. Vanaf 2001 gaat dat op meer gestandaardiseerde wijze zoals ook in andere gebieden in Tilburg en omgeving! Tweemaal per maand vanaf een vaste route de aantallen en gedragingen van alle vogels vastleggen is de methode. Gedurende het broedseizoen (van 15 maart tot 15 juli) gaat het volgens de voorschriften van het BMP van SOVON. BMP staat voor Broedvogel Monitoring Project en wordt in honderden plots uitgevoerd om de aantalsontwikkelingen van alle broedvogels in Nederland vast te stellen.

Tijdens de 24 gelopen telrondes in 2014 werden in totaal 2166 vogels aangetroffen van 42 verschillende soorten. In 2013 waren dat 2588 vogels van 38 soorten. De Canadese gans, de Mandarijneend, de Gierzwaluw en het Vuurgoudhaantje waren nieuwkomers ten op zicht van het voorgaande teljaar.

De Aalscholver, werd 5 keer aangetroffen in 2014, in totaal 8 exemplaren.

Het hoogste aantal getelde vogels waren dit jaar de (tamme) eenden, 503 exemplaren. Ze werden tijdens alle tellingen gezien. De meeste zien er uit als Wilde eenden (Anas platyrhynchos) maar er bevinden zich ook zogenaamde soepeenden (Anas platyrhynchos forma domestica) onder. Allen hebben hun schuwheid afgelegd om op een eenvoudige wijze aan voer komen. Ze verplaatsen zich dan naar andere wateren in de omgeving waar vaak voer(brood) wordt aangeboden. De wisselende aantallen tijdens de tellingen tonen dat aan. Tussen 1 en 61 exemplaren werden waargenomen. In tegenstelling tot meer succesvolle jaren kon deze soort geen nakomeling op de wereld zetten. Vorig jaar werd ook slechts 1 een vrouwtje met pullen gezien en in 2012 maar 2. Het hoogste aantal was 9 uitgekomen broedsels in 2007.

Het nest van een Houtduif stelt niet veel voor, je kijkt er zo doorheen!

Houtduiven komen qua aantal op de 2^e plaats met 372 stuks. Alleen op de laatste telling van het jaar op 21 december werden ze niet gezien. Broedsucces was er zeker ook voor deze duiven. Tien territoria konden worden vastgesteld tijdens het broedseizoen van  2014.

De aanverwante Holenduif werd vooral in het broedseizoen gezien maar ook wel enkele malen daar buiten. Van deze wat kleinere maar erg mooie duivensoort broeden er  ieder jaar wel enkele paren in het park. Ook nu konden weer 2 territoria worden vastgesteld.

De Merel staat met 201 exemplaren op de 3^e plaats. Landelijk gezien is de Merel de meest talrijke broedvogel. Hier kwamen 5 paren tot broeden. Met enige schommelingen werden in dit gebied nooit meer dan 7 territoria vastgesteld. Alleen de eerste telling van 2014 werd de Merel niet gezien. Verder waren meestal meer dan 10 exemplaren aanwezig en het hoogste aantal was 20. Op de vijfde en de zesde plaats kwamen de Ekster en de Koolmees met 173 en 157 exemplaren en respectievelijk  5 en 7 territoria.

Oude nestenkasten in het park worden nog steeds gebruikt, deze door een Boomklever.

Ze passen de grote van de opening aan door deze verkleinen met modder.

Van de 42 waargenomen vogelsoorten werd van 20 een of meerdere territoria vastgesteld. Het hoogste aantal was bij de Houtduiven, 10 territoria. Bij 6 soorten werd 1 territorium vastgesteld (Sperwer, Groene specht, Grote bonte specht, Heggenmus, Pimpelmees en Boomkruiper.)

Van ook 6 vogels soorten; de Turkse tortel, de IJsvogel, de Tuinfluiter, de Matkop, de Goudvink en de Appelvink werd gedurende heel het teljaar 2014 maar 1 exemplaar gezien.

Wil je meer weten over de vogeltellingen in het Quirijnstokpark of een keer meelopen mail me dan: adkolen@kpnmail.nl